Układ odpornościowy nieustannie chroni organizm przed różnymi patogenami. Utrzymanie prawidłowej odporności jest kluczem do zapobiegania infekcjom i chorobom lub łagodzenia ich przebiegu. Czynniki osłabiające naszą naturalną ochronę to niewłaściwa dieta, intensywny wysiłek fizyczny lub zażywane leki. Zdrowy styl życia to najważniejszy sposób na wzmocnienie układu odpornościowego. Ponadto suplementacja niektórymi substancjami, takimi jak minerały, witaminy i zioła, może poprawić odpowiedź immunologiczną organizmu.
WITAMINA D
Witamina D jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Wzmacnia działanie monocytów i makrofagów – białych krwinek, które są ważnymi elementami obrony immunologicznej. Zmniejsza również stan zapalny. Niski poziom witaminy D wiąże się ze zwiększonym ryzykiem infekcji górnych dróg oddechowych. Zaleca się suplementację od 2000 do 4000 IU witaminy D dziennie. Osoby z poważniejszymi niedoborami często wymagają znacznie wyższych dawek.
CYNK
Cynk odgrywa ważną rolę w odpowiedzi zapalnej. Ponadto chroni bariery organizmu w postaci błon śluzowych. Niedobór tego składnika znacząco wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, powodując zwiększone ryzyko infekcji i chorób, w tym zapalenia płuc. Niedobór cynku jest bardzo powszechny u osób starszych. Suplementacja cynkiem może chronić przed infekcjami dróg oddechowych lub skrócić czas ich trwania. Dodatkowo wykazuje on działanie przeciwwirusowe. Długotrwałe przyjmowanie cynku jest bezpieczne dla zdrowych osób dorosłych, o ile dzienna dawka jest poniżej ustalonego górnego limitu 40 mg. Nadmierne dawki mogą zakłócać wchłanianie miedzi, co może zwiększać ryzyko infekcji.
WITAMINA C
Witamina C wspomaga działanie oraz stymuluje produkcję nowych komórek odpornościowych. Działa również jako silny przeciwutleniacz.
Wykazano, że suplementacja witaminą C skraca czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych. Regularne przyjmowanie suplementów z witaminą C zmniejszyło występowanie infekcji u osób poddawanych dużemu wysiłkowi fizycznemu, w tym biegaczy i żołnierzy, nawet o 50%. Dożylne leczenie dużymi dawkami witaminy C działa korzystnie u osób z ciężkimi infekcjami, w tym posocznicą i zespołem ostrej niewydolności oddechowej.
CZARNY BEZ
Ekstrakt z czarnego bzu wykazuje silny potencjał przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy. Wzmacnia odpowiedź układu odpornościowego i może skrócić czas trwania i nasilenia objawów związanych z infekcjami wirusowymi. Sok z czarnego bzu, ze względu na wysoką zawartość silnych przeciwutleniaczy (flawonoidy oraz garbniki), pomaga chronić komórki organizmu przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
GRZYBY LECZNICZE
Grzyby lecznicze były stosowane od czasów starożytnych do zapobiegania i leczenia infekcji i chorób. Niektóre badania pokazują, że grzyby lecznicze mogą na kilka sposobów poprawić zdrowie układu odpornościowego. Mają one właściwości przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe i przeciwnowotworowe. Substancje obecne w grzybach wpływają stymulująco na komórki macierzyste, limfocyty, makrofagi, komórki dendrytyczne i komórki NK.
CZOSNEK
Korzyści zdrowotne czosnku są głoszone od wieków, jednak dopiero niedawno zaproponowano Allium sativum i jego pochodne jako obiecujących kandydatów do utrzymania homeostazy układu odpornościowego. Wpływ czosnku na funkcjonowanie układu odpornościowego odbywa się poprzez stymulację niektórych typów komórek. Należą do nich makrofagi, limfocyty, komórki NK, komórki dendrytyczne i eozynofile. Substancje zawarte w czosnku modulują wydzielania cytokin, produkcję immunoglobulin, fagocytozę i aktywację makrofagów. Związki siarki, między innymi allicyna oraz olejki eteryczne, mają silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, które łagodzą przeziębienie.
KURKUMINA
Kurkumina to substancja pozyskiwana z kłącza kurkumy. Substancja ta należy do polifenoli roślinnych o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Kurkumina ma silne właściwości przeciwzapalne. Pomaga zwalczać bakterie, wirusy i infekcje grzybicze. Ze względu na słabe przyswajanie przez organizm, najlepiej dostarczać kurkuminę w postaci liposomalnej.
KWASY OMEGA-3
Kwasy tłuszczowe omega-3 to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (tzw. NNKT), których organizm nie jest w stanie sam wyprodukować. Muszą być one dostarczane z zewnątrz wraz z dietą lub suplementacją. Kwasy te spełniają w organizmie bardzo wiele funkcji, m.in. wspierają układ krążenia, korzystnie wpływają na poziom cholesterolu, są niezbędne do prawidłowej pracy mózgu. Są także prekursorami niektórych hormonów. Mają też pośredni wpływ na pracę układu odpornościowego dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym. Kwasy omega-3 hamują syntezę cytokin prozapalnych i mogą wpływać na ekspresję genów odpowiedzialnych za rozwój procesów zapalnych w organizmie.
PROBIOTYKI
W jelitach wytwarzane jest aż 80% komórek układu odpornościowego. Błona śluzowa jelit jest też naturalną barierą, powstrzymującą patogeny przed wniknięciem do organizmu. Bakterie jelitowe odgrywają ważną rolę w stymulacji układu odpornościowego. Wzmagają aktywność enzymatyczną i pobudzają makrofagi, granulocyty oraz komórki NK do zwalczania szkodliwych czynników. Mikrobiom jelitowy hamuje także autoagresywne reakcje układu immunologicznego. Moduluje aktywność cytokin i utrzymuje błonę śluzową jelit w prawidłowym stanie. Ponadto tzw. dobre bakterie ograniczają aktywność bakterii chorobotwórczych, konkurując z nimi o miejsce zasiedlenia i składniki pokarmowe.
Podsumowując, aby zadbać o swoją odporność w okresie infekcyjnym, najlepiej jest zadbać o prawidłowy tryb życia oraz, w razie potrzeby, właściwą suplementację. Należy pamiętać, że profilaktyka zdrowotna może uchronić nas przed zachorowaniem oraz długotrwałą antybiotykoterapią lub nawet hospitalizacją.
mgr Magdalena Depka Prądzyńska
Biolog medyczny, diagnosta labolatoryjny
Bibliografia:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3738984/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30675873/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20649944/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24716637/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4538921/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5748737/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2820120/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2854541/
https://biomedgrid.com/pdf/AJBSR.MS.ID.000566.pdf
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29099763/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23440782/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3484152/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3056848/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28595034/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6441223/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6465033/